تفاوت معنای کفر و ستر:

بامراجعه به کتابهای لغت و تفسیر نتوانستم تفاوتی  کشف کنم. اما بر اساس تامل به این نتیجه رسیدم. تفاوت در ادعایی است که بعد از پوشاندن اتفاق می افتد. زمانی که فاعل در ستر و کفر انسان باشد. احتمال دارد چنین بفهمیم که در معنای ستر فقط مطلق پوشاندن مطرح است یعنی انسان چیزی را پوشاند. اما در معنای کفر، پوشاندنی است که بعد از آن  چنین ادعا می کند که اصلا چیزی نبوده یا نیست.(انکار)

توضیح بیشتر: جایی که فاعل انسان است؛() چیزی را می پوشاند و چنین ادعا می کند که چیزی نبوده و نیست اینجا کفر استعمال می شود ولی اگر مطلق پوشاندن باشد و ادعایی مطرح نباشد؛ از واژه ستر استفاده می شود. مثلا خداوند ستار العیوب است یعنی کثرت در پوشاندن عیبها دارد. اما این چنین برداشت نمی شود که او ادعا می­کند که عیبی نبوده ویا نیست. ولی در کفران نعمت و کفر در مقابل ایمان یعنی اینکه حق را می­پوشاندو چنین ادعا و یا وانمود می کند که چیزی نبوده ویا نیست.

طرح سوالات:

پیش فرض در سوال این است که 1. این کتاب، برای هدایت نازل شده است. و کتاب هدایت است. 2. گوینده این کلام از تمامی ظرفیت های زبانی آگاه بوده و می توانسته طوری دیگر هم بیان کند. اگر این دو پیش فرض را کنار هم در نظر بگیریم هدف سوالها، برای رسیدن به هدایت آیه و سوره است.نه صرفا ورزیدگی ذهنی یا تمرین نحوی و .... . به میزانی که سوال مطرح می کنیم بهره مان از آیات بیشتر می شود.

نکاتی در مورد طرح سوال:

1.        سوالات باید طوری باشد که فکر را به کار اندازد.

2.        اگر چند احتمال در بین اقوال مفسرین مطرح بود در سوال گنجانده شود.

3.        سوال باید کلیدی باشد یعنی ابهامی را از آیه برطرف کند.

4.          عبارت سوالات از جهت ادبی صحیح باشد.(رسا و مختصر باشد.) ملاکش این است که طوری باشد که دیگران اگر می خوانند متوجه سوال بشوند. مثلا اینجا می گوید قل می گویید علت شروع سوره با قل چیست. می توانید اینطوری بنویسید که علت کاربرد کلمه قل به عنوان جزئی از آیه یکم چیست؟

5.          سوال از لغت معنا ندارد. چون شما سوال را برای یک راهنمایی و چراغی برای تفکرتان مطرح می کنید. ولی چیزی که از ابتدا جواب و منبعش معلوم است مثلا: می گویید چرا نگفت انام گفت ناس. در این صورت می روید در لغت می بینید تفاوت این دو چیست؟

6.        خوب است سوالات در دو مقام طرح شود: 1. مقام اول و قبل از جوابدهی2. پایان کار نیز بهتر می توانید طرح سوال کنید.

7.       سوالی جا دارد که با جواب آن ابهامی از سوره می خواهدبرداشته شود.

8.          ابتدا هر سوالی که به ذهنمان می رسد بیان کنیم سپس غربال کنیم سوالاتی را باید گزینش کرد که مهم تر و کلیدی تر باشند و سوره را روشن می کنند .

چگونه به سوال برسیم؟

1.برای طرح سوال باید سوره در ذهنمان باشد و با سوره مانوس شد تا بتوان طرح سوال کرد.

2. به نمونه ها مراجعه کنیم تطهیر سوره بقره و سعی کنیدکه الگو بگیرید.

3. در هنگام مراجعه به تفاسیر می توان به سوالاتی رسید یا سوالات آن ها را پیگیری کرد.

سوال از واژه ها:

 اگر در لغت حل شده است دیگر جا ندارد سوال شود مثل چرا افواجا گفته نه کثیرا واگر در لغت پرداخته شده است و از جهت لغتی مبهم نیست ولی ترادفش جای سوال دارد باید مطرح شود مثلا لغت یدخلون فی دین الله و یسلمون ابهامی در تفاوتشان نداریم ولی اینکه چرا یسلمون نگفته ابهام داریم که جای سوال دارد.

طرح سوال

سوالات چینشی و ترکیبی:

طرح سوال در حوزه ترکیب مطرح می شود ولی به این معنا نیست که سوالات، فقط ترکیب نحوی باشند بلکه سوالاتی که مرتبط با چینش آیات است ؛ مثلا: چرا اینگونه گفته ؟ چرا این گونه نگفته ؟ چرا این واژه را به کار نبرده و این را به کار برده ؟ و...

‌أ.         ملاک سوالات ترکیبی:خروج از روال طبیعی است.

1.        در موارد پیچیدگی عبارت مثل (فاضربوا فوق الاعناق) که می شود فاقتلوا یا فاضربوا رووسهم یا .... ارائه این ترکیب جدید جای سوال دارد که چرا اینگونه گفته است

2.        واژه‌هایی که به نظر می‌آیند که در روال طبیعی نیاز به این قید و کلمه ندارد اینجا جای سوال دارد. مثلا در آیه (مایاکلون فی بطونهم الا النار) فی بطونهم معنا روشن بود ونیازی به آوردنش نبود. یا مواردی مثل تکرار الذین.

3.        تفاوت تعابیر، مقایسه واژه‌ها و جایگزین آنان کارگشاست یقیمون الصلاه و یصلون، یا الله و رب و ...

 4.            محذوفی در جمله داریم حال آن محذوف و مقدر چیست؟ در سوره بقره (ومن ذریتی) اینجا یک حذفی داریم (متعلق) ان تجعل من ذریتی ،انت جاعل و یا ... که راجع به حضرت ابراهیم می باشد

5.        تاکیدها در آیه ها بسیار کاربرد دارد گاهی تاکید مکرر بیان می شود مثلا چرا این تاکید گاهی شدید متوسط و شکل خاص دارد؟ چرا انّ، جمله اسمیه، فعلیه، لام و ... به کار می‌رود.

سوالات ارتباطی:

یک سری سوالاتی هم هست که به ارتباط آیات بر می گردند که خود به دو بخش تقسیم می شوند:

ارتباط درون آیه :

به این معنا که بتوان فهمید دو مفهومی که در آیه آمده با یکدیگر چه ارتباطی دارند؟فسبح بحمد ربک ارتباط تسبیح و حمد.

ارتباط بین آیات:

به عنوان مثال «الهکم التکاثر حتی زرتم المقابر کلا سوف تعلمون»

تکاثر با کلا سوف تعلمون چه ارتباطی دارد؟

در سوالات ارتباطی گاه سوال از ارتباط اجزای آیه است و گاه ارتباط معلوم است ولی می باید تحلیل شود؛پس سوال یا از ارتباط است و یا از تحلیل ارتباط.و آن زمانی است که خود آیه با فاء مثلا ایات را به هم مرتبط کرده است و باید در این صورت سوال از تحلیل شود.

فضای سوره

      در روش آقای صفایی ایشان ابتدا فضا را توضیح می دهد .فضا را که بتوانید توضیح دهید می توانید آنرا بسط دهید و شاهد پیدا کنید

مثلا سوره مسد برای چه کسی مطرح شده و با چه کسی می شود اینگونه حرف زد، در چه فضای فکری و با چه مجموعه ارتباطات اجتماعی ، با چه ذهنیت و اندیشه ای می شود اینگونه وارد شد و تمرکز روی خسران و تباب داشت. که  هدایتی جمعی یا فردی را مطرح کرد؟

معمولا در اینجا یک سوال مطرح می شود که نقش اساسی هم دارد که بفهمید در چه زمینه و با چه مخاطبی می شود این را مطرح کرد؟

سؤالات مربوط به فضای آیه یا سوره و مخاطب آن، در فهم مراد متکلم بسیار موثر است .

آیات را در دو مقام باید ببینیم: یک در مقام خود مربی و تربیت گر و دوم در مقام کسی که ایه برای آن آمده است که در هر کدام فرآیند جداگانه است و در فرآیندی که مربی دارد کار می کند باید مقدمات بیشتری کنار هم گذاشته شود تا خوب فهمیده شود.